Geschiedenis propaganda


Propaganda door de jaren heen


Propaganda tijdens de oudheid

Het woord propaganda bestaat nog maar ongeveer 2 eeuwen, maar het werd zeker al toegepast in de oudheid, in die tijd noemde men dat retorica. Eigenlijk komt het eigenlijk op het zelfde neer. Retorica is de kunst om iemand te overtuigen en dit komt heel dicht in de buurt van de betekenis van propaganda.  Zo gebruikten Caesar en Perikles retorica om het volk voor hun te winnen en ze zo te overtuigen.


Propaganda in de oudheid had je ook op andere manieren dan door retorica. Zo werden bijvoorbeeld gebouwen gebruikt. Augustus bouwde bijvoorbeeld heel veel mooie en grote gebouwen, waarmee hij liet zien hoeveel goede dingen hij had gedaan. Een goed voorbeeld  is het Mausoleum, dit was een grafmonument waarin Augustus liet zien wat voor goede dingen hij allemaal had gedaan, zoals vrede stichten en overwinningen behalen. Ook de triomfbogen lieten aan het volk zien welke overwinningen de keizer had behaald.

Propaganda tijdens de Tweede Wereldoorlog

In de Tweede Wereld Oorlog heeft propaganda misschien wel de grootste rol ooit gespeeld. In het nazi rijk was er zelfs een minister voor aangesteld, de beruchte Goebbels. Maar nazi-Duitsland was niet het enige land dat in die tijd propaganda maakt, de Sovjet Unie deed precies hetzelfde. De machthebbers probeerden het volk te overtuigen van het goed van het communisme, kritiek werd getolereerd. Bij deze propaganda maakten ze erg gebruik van censuur van het volk.  De Sovjet Unie zorgde ervoor dat alleen het communistische gedachtegoed werd verspreid en alles wat tegen deze gedachte was werd verboden.


Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd voor het eerst ook kunst gebruikt voor propaganda-doeleinden. Denk bijvoorbeeld maar aan de Triumph des Willems over nazi Duitsland. Een ander soort van kunst was het Hakenkruis dat je ook voortaan overal tegen kwam. Ook was de propaganda net als in de oudheid weer te zien in de gebouwen. Ook was dit de eerste periode in de geschiedenis waarin de media gebruikt werd om propaganda te voeren. Een voorbeeld hiervan zijn de foute kranten in Nederland. De foute kranten werden gemaakt door de SS en NSB. In deze kranten stond dan ook precies wat de Duitsers wilden dat erin staat. Hitler heeft op een heel uitgebreide manier propaganda gevoerd en ook op heel veel fronten: films, boeken, kranten, redevoeringen, massabijeenkomsten en pompeuze gebouwen. De nazi-idealen werden hierin verheerlijkt. Hitler heeft met behulp van deze propaganda veel macht verkregen.



Propaganda tijdens de Koude oorlog en Kolonialisme

Tijdens de dekolonisatie na de tweede wereldoorlog probeerden zowel de machthebbers en de inheemse elite als de macht in het land te krijgen. Ze gebruikten hierbij beiden propaganda in de hoop zo de bevolking voor hen te winnen. De inheemse elite probeerde via propaganda nationale gevoelens bij de bevolking te kweken in de hoop dat ze zich vijandig gingen opstellen tegen de buitenlandse machthebbers. De machthebbers wilden laten zien dat de kolonie echt bij hen behoorde. Door middel van propaganda probeerden de machthebbers de bevolking ervan te overtuigen dat ze niet zonder de kolonialisten konden voortbestaan. Een voorbeeld is Nederland in Nederlands-Indië. Nederland probeerde de Indiërs ervan te overtuigen dat het land zonder Nederland in verval zou raken.

Na de Tweede Wereldoorlog kreeg je de koude oorlog. De wereld was verdeeld in het kapitalistische westen en communistische oosten. Er waren twee grote wereldmachten: De kapitalistische VS en de communistische Sovjet Unie. Deze twee grootmachten maakten heel propaganda voor hun eigen ideologie, tegengeluiden werden niet getolereerd. In het westen werden de mensen bang gemaakt voor de communisten, terwijl de communisten de armoede en sociale ongelijkheid in het westen benadrukten. Zowel de kapitalisten als de communisten zetten alle propaganda middelen in om hun politiek te verdedigen: niet alleen in kranten, media, kunst maar ook in machtsvertoon zoals wapens en techniek, bijvoorbeeld de eerste man op de maan en atoomwapens.





Propaganda in het heden


Ook nu nog kom je propaganda overal tegen, soms heel duidelijk en soms heel subtiel. Denk bijvoorbeeld aan de Arabische lente. In veel Arabische landen is de bevolking jarenlang onderdrukt en werd de bevolking dom gehouden, het heeft tientallen jaren geduurd voor het volk in opstand kwam. Ook zijn er nu nog communistische regimes die de bevolking voorhouden dat er niets goeds uit het westen kan komen, denk bijvoorbeeld aan Noord-Korea. De machthebbers daar beheersen alle media, er is geen sprake van vrije journalistiek. Of wat dacht je van Poetin: hoewel Poetin gekozen is voor het volk, probeert hij het volk toch op een slinkse manier van zijn eigen ideeën en zijn eigen kracht te overtuigen. De mislukte opening van de Olympische winterspelen in Sochi was bijvoorbeeld niet op de Russische staatstelevisie te zien. Ook gebouwen worden nog vaak gebruikt ter meerdere glorie van de machthebbers. Denk bijvoorbeeld aan de piramide in Parijs een prestigeproject van de Franse president Mitterrand. Maar ook in Nederland word de bevolking 'bespeeld' door politici, denk bijvoorbeeld aan Geert Wilders die de Nederlanders bang wil maken door de buitenlanders als crimineel af te schilderen.



De verkiezingstijd is bij uitstek geschikt om propaganda te voeren. In Nederland strijden de politieke partijen bijvoorbeeld om de meeste media aandacht en zendtijd op tv. In de VS zijn de verkiezingscampagnes nog veel groter en feller.  Hier gaat dan ook ons onderzoek over. Wij gaan kijken naar de propaganda tijdens de Amerikaanse presidentsverkiezingen.



Bron:

3 opmerkingen: